ویروس زردی هندوانه Watermelon chlorotic stunt virus – WmCSV
یکی از بیماری‌های ویروسی مهم و خسارت‌زا در کشت‌های جالیزی، به‌ویژه هندوانه، ویروس زردی هندوانه (WmCSV) است که به‌طور گسترده در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، از جمله جنوب ایران، خاورمیانه و شمال آفریقا شیوع دارد.
مشخصات ویروس
-
نوع ویروس: ویروس DNA تک‌رشته‌ای حلقوی با ساختار دوگانه (bipartite) متعلق به خانواده Geminiviridae و جنس Begomovirus.
-
ناقل: مگس سفید (Bemisia tabaci) به‌صورت پایا (persistent) و چرخشی (circulative) ویروس را منتقل می‌کند.
-
میزبان‌ها: علاوه بر هندوانه، سایر کدوئیان مانند خربزه، خیار، کدو و کدو تنبل نیز می‌توانند میزبان ویروس باشند.
علائم بیماری
-
زردی بین رگبرگ‌ها و ایجاد لکه‌های کلروتیک روی برگ‌ها.
-
کوتولگی شدید و توقف رشد بوته‌ها.
-
کاهش چشمگیر در گل‌دهی و میوه‌دهی.
-
پیچ‌خوردگی و بدشکلی برگ‌ها در مراحل پیشرفته بیماری.
-
در موارد شدید، نابودی کامل بوته‌ها و کاهش عملکرد محصول.
راه‌های تشخیص
-
بررسی ظاهری: مشاهده علائم ظاهری مانند زردی بین رگبرگ‌ها و کوتولگی بوته‌ها.
-
آزمایش‌های مولکولی: استفاده از روش‌های PCR و Rolling Circle Amplification (RCA) برای تشخیص دقیق ویروس در نمونه‌های گیاهی.
مدیریت و کنترل بیماری
1. کنترل ناقل (مگس سفید)
-
نظارت و پایش: استفاده از تله‌های زرد چسبناک برای رصد جمعیت مگس سفید.
-
حشره‌کش‌ها: استفاده از حشره‌کش‌های اختصاصی مانند اسپیروتترامات (مونتو 100 SC) به‌صورت تناوبی و با نظر کارشناسان گیاه‌پزشکی.
-
مدیریت مقاومت: جلوگیری از استفاده مکرر یک نوع حشره‌کش به‌منظور پیشگیری از بروز مقاومت در جمعیت مگس سفید.
2. مدیریت زراعی
-
تناوب زراعی: کشت چرخشی با گیاهان غیرمیزبان برای کاهش فشار آلودگی.
-
کنترل علف‌های هرز: حذف علف‌های هرز که می‌توانند به‌عنوان میزبان‌های کمکی ویروس عمل کنند.
-
بهداشت زراعی: ضدعفونی بذرها و ابزارهای کشاورزی برای جلوگیری از انتقال مکانیکی ویروس.
3. استفاده از ارقام مقاوم
-
تحقیقات در حال انجام برای شناسایی و توسعه ارقام مقاوم به WmCSV است؛ استفاده از این ارقام می‌تواند به‌عنوان راهکاری پایدار در مدیریت بیماری مؤثر باشد.
