ویروس زردی هندوانه Watermelon chlorotic stunt virus – WmCSV

یکی از بیماری‌های ویروسی مهم و خسارت‌زا در کشت‌های جالیزی، به‌ویژه هندوانه، ویروس زردی هندوانه (WmCSV) است که به‌طور گسترده در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، از جمله جنوب ایران، خاورمیانه و شمال آفریقا شیوع دارد. 

مشخصات ویروس

• نوع ویروس: ویروس DNA تک‌رشته‌ای حلقوی با ساختار دوگانه (bipartite) متعلق به خانواده Geminiviridae و جنس Begomovirus.

• ناقل: مگس سفید (Bemisia tabaci) به‌صورت پایا (persistent) و چرخشی (circulative) ویروس را منتقل می‌کند. 

• میزبان‌ها: علاوه بر هندوانه، سایر کدوئیان مانند خربزه، خیار، کدو و کدو تنبل نیز می‌توانند میزبان ویروس باشند. 

 

علائم بیماری

• زردی بین رگبرگ‌ها و ایجاد لکه‌های کلروتیک روی برگ‌ها.

• کوتولگی شدید و توقف رشد بوته‌ها.

• کاهش چشمگیر در گل‌دهی و میوه‌دهی.

• پیچ‌خوردگی و بدشکلی برگ‌ها در مراحل پیشرفته بیماری.

• در موارد شدید، نابودی کامل بوته‌ها و کاهش عملکرد محصول.​

 

راه‌های تشخیص

• بررسی ظاهری: مشاهده علائم ظاهری مانند زردی بین رگبرگ‌ها و کوتولگی بوته‌ها.

• آزمایش‌های مولکولی: استفاده از روش‌های PCR و Rolling Circle Amplification (RCA) برای تشخیص دقیق ویروس در نمونه‌های گیاهی.

مدیریت و کنترل بیماری

1. کنترل ناقل (مگس سفید)

• نظارت و پایش: استفاده از تله‌های زرد چسبناک برای رصد جمعیت مگس سفید.

• حشره‌کش‌ها: استفاده از حشره‌کش‌های اختصاصی مانند اسپیروتترامات (مونتو 100 SC) به‌صورت تناوبی و با نظر کارشناسان گیاه‌پزشکی.

• مدیریت مقاومت: جلوگیری از استفاده مکرر یک نوع حشره‌کش به‌منظور پیشگیری از بروز مقاومت در جمعیت مگس سفید.​

2. مدیریت زراعی

• تناوب زراعی: کشت چرخشی با گیاهان غیرمیزبان برای کاهش فشار آلودگی.

• کنترل علف‌های هرز: حذف علف‌های هرز که می‌توانند به‌عنوان میزبان‌های کمکی ویروس عمل کنند.

• بهداشت زراعی: ضدعفونی بذرها و ابزارهای کشاورزی برای جلوگیری از انتقال مکانیکی ویروس.​

3. استفاده از ارقام مقاوم

• تحقیقات در حال انجام برای شناسایی و توسعه ارقام مقاوم به WmCSV است؛ استفاده از این ارقام می‌تواند به‌عنوان راهکاری پایدار در مدیریت بیماری مؤثر باشد.​